Op 22 november 2023 zijn er weer Tweede Kamerverkiezingen. Wat willen de grootste politieke partijen met de ggz? Lees hier een samenvatting van de verkiezingsprogramma’s.

PvdA/GroenLinks wil meer grip krijgen op de ggz. Om de wachtlijsten terug te dringen, moet er voldoende zorg wordt ingekocht. Daarnaast moet het aantal plekken voor crisisopvang worden uitgebreid. Om te voorkomen dat personen met verward gedrag onnodig in de cel belanden, willen de twee partijen dat er meer uitwisseling komt van praktijkkennis tussen ggz, het sociale domein en politie- en hulpdiensten. Verder moet er ruimte komen voor behandelingen met MDMA en psychedelica, mits op grond van wetenschappelijke bevindingen. Tot slot pleiten beide partijen voor structurele financiering van zelfregiecentra en herstelorganisaties.

Ook D66 wil de wachtlijsten terugdringen. Om dit te bereiken wil de partij dat er een centrale of regionale regie komt op wachtlijsten, zodat ggz-instellingen samen kunnen kijken waar de beste behandeling plaats kan vinden. Mochten mensen op een wachtlijst komen als zij vanuit de basis ggz naar de tweede lijn worden doorverwezen, dan moet de basis ggz de zorg voortzetten zolang als iemand op de wachtlijst staat. Verder moet er meer aandacht zijn voor preventie en het doorbreken van het taboe op psychische klachten. Om suïcide te voorkomen moet de bereikbaarheid van telefonische hulplijnen in orde zijn. Tot slot wil de partij het aantal psychiaters die zich laten inhuren als zzp-er verminderen en de manier van bekostigen in de ggz veranderen, zodat voorkomen wordt dat ggz-instellingen zich vooral richten op cliënten met lichtere klachten.

De SP wil dat ggz-ondersteuning een vast onderdeel wordt van zorg in de buurt. De wachtlijsten moeten worden teruggedrongen door voldoende opname- en ambulante behandelplaatsen te garanderen in iedere regio. Verder willen de socialisten dat in crisissituaties niet de politie als eerste wordt ingeschakeld, maar dat er voldoende geestelijke gezondheidszorg beschikbaar is.

De Partij voor de Dieren wil de wachtlijsten terugdringen door te investeren in voldoende omscholings- en opleidingsmogelijkheid, vermindering van administratieve lasten en vermindering van kosten door professionals te stimuleren om in loondienst te gaan. Net als de SP wil de partij ook dat geestelijke gezondheidszorg onderdeel wordt van de zorg in elke buurt. Verder pleit de Partij voor de Dieren ervoor dat scholen meer aandacht besteden aan de druk van sociale media om jongeren mentaal gezonder te maken. Tot slot wil de partij dat er een integrale aanpak voor suïcidepreventie komt om het aantal zelfdodingen terug te dringen, met extra aandacht voor neurodivergente en LHBTIQA+-jongeren.

Het CDA stelt in haar verkiezingsprogramma dat ze mentale gezondheid net zo belangrijk vindt als lichamelijke gezondheid. De partij wil dat er met name aandacht uitgaat naar preventie, vroegsignalisering en sterkere mentale gezondheid, zodat de ggz beschikbaar blijft voor mensen die dat het hardste nodig hebben.

De VVD vindt dat zorgmedewerkers zoveel mogelijk van hun tijd moeten kunnen besteden aan direct patiëntcontact. De liberalen zeggen dat er ontzettend veel winst valt te behalen met de inzet van digitalisering, technologie, artificial intelligence, data en data-analyse. Met deze moderne technieken kan het tekort aan zorgpersoneel gecompenseerd worden. Verder wil de VVD het vormen van netwerken van zorg en ondersteuning rondom mensen dichtbij huis organiseren. Het betrekken van ondersteuning vanuit gemeenten en de eigen omgeving, zoals vrienden, familie of bekenden, hoort daar ook bij. In het algemeen vindt de VVD dat de ggz in Nederland moet beter worden georganiseerd, zodat mensen die zware psychische zorg vragen en nodig hebben die ook krijgen. Daarnaast moet er passende hulp komen voor personen met verward gedrag, met een leidende rol van de ggz en een betere samenwerking met de politie. Ook moet er een veilige informatiedeling tussen gemeentes en ggz-instellingen komen, zodat zorg en veiligheid beter en veilig aan elkaar verbonden worden.

De PVV vermeldt niets specifieks over de ggz, maar vindt wel dat het eigen risico in de zorg afgeschaft moet worden. Verder moeten financiële meevallers tot een lagere zorgpremie leiden en dienen er meer handen aan het bed te komen. Ook wil de partij het aantrekkelijker maken voor zorgpersoneel om meer uren te werken, en administratie en overhead verminderen. Tot slot wil de PVV de wachtlijsten in de jeugdzorg terugdringen.

De ChristenUnie wil herstel en mentale veerkracht bevorderen. Net als sommige andere partijen wil de ChristenUnie ook investeren in geestelijke gezondheidszorg in de wijk en verbetering van samenwerking tussen de ggz, huisartsen, woningcorporaties en andere partijen. Om de instroom in de tweedelijns ggz te verminderen, wil de partij dat er meer praktijkondersteuners komen bij huisartsen. Om de wachtlijsten terug te dringen moet de focus liggen op goede triage, benutten van ervaringsdeskundigheid en lotgenotencontact. Tot slot wil de ChristenUnie een wettelijke plicht voor suïcidebeleid invoeren bij de Rijksoverheid en gemeenten.     

Nieuw Sociaal Contract, de partij van Pieter Omtzigt, vindt dat psychische gezondheid een opgave  voor de hele maatschappij is. Net als andere partijen stelt NSC dat de ggz tegenwoordig teveel  gericht is op mensen met een eenvoudige hulpvraag, terwijl mensen met complexe problemen lang moeten wachten op de juiste zorg. Om de wachtlijsten te verlagen, wil NSC sneller vaststellen wie zorg nodig heeft en wie niet. Mensen met de zwaarste psychiatrische aandoeningen krijgen hierbij voorrang. Verder wil de partij van Omtzigt dat de “menselijke maat” terugkeert in ggz-instellingen door zorg kleinschaliger te organiseren. Ook moeten de administratieve lasten die de Wet verplichte ggz met zich meebrengt worden verminderd. Tot slot wil NSC, net als de ChristenUnie, suïcidepreventie als overheidstaak in de wet verankeren.