De 14^e Dag van de Kwaliteit van De Kentering was een succes. Zo’n 100 mensen kwamen naar cultuurhuis de Lindenberg voor een dag vol interessante en informatieve, soms schrijnende maar ook hilarische verhalen en workshops rondom psychische kwetsbaarheid en armoede.

Flitsende openingsact

Laura, Linda en Monique verzorgden een spetterende openingsact met zang, dans en drama. Uit de speakers schalde ‘Money money money’ van Abba en Queens ‘I want to break free’. Laura verbeeldde een rigide begeleider of hulpverlener, terwijl Monique en Linda ondanks hun armoede toch van het leven probeerden te genieten. Met een groot bord ‘geen budget’ liet Laura weten wat er allemaal niet mogelijk was en dat er zonder geld geen plezier te beleven is. Op deze 14e Dag van de Kwaliteit lieten we zien wat er wel mogelijk is.

Emotioneel betoog

Vincent van Dongen beet de spits af met een emotioneel betoog (hier helemaal terug te lezen) over de wederzijdse afhankelijkheid tussen armoede en psychische kwetsbaarheid. ‘Het is niet altijd mogelijk voor psychisch kwetsbaren om betaald werk te doen. Hierdoor zijn zij meer dan anderen aangewezen op uitkeringen, toeslagen en gemeentelijke regelingen. En ook andersom: armoede kan dusdanig veel stress veroorzaken dat mensen er ziek van worden. Of dat hun psychische problemen verergeren.’

Ook gaf Vincent aan dat de schuld van armoede vaak wordt gelegd bij degene die arm is. ‘Je moet gewoon je rekeningen betalen, dan gebeurt je niks. Maar het is vaak een vicieuze cirkel. Een kleine huurachterstand wordt een enorme huurschuld, een bekeuring wordt met administratiekosten en de kosten van een deurwaarder onbetaalbaar. En zo worden de armen steeds armer, terwijl in ons systeem tegelijkertijd de rijken steeds rijker worden.’

Vincent betoogde dat je armoede alleen kan voorkomen of bestrijden door mensen onder het bestaansminimum meer geld te geven. Zodat zij niet alleen in hun eerste levensbehoeften kunnen voorzien, maar ook echt mee kunnen doen in de maatschappij. Dus naar de sportschool kunnen gaan, op vakantie of een keertje lekker een terrasje pakken.

Vooroordelen over mensen in armoede

De volgende spreker, Jessica van Hinthem, was ervaringsdeskundig op het gebied van leven in armoede en alle – ook psychische – problemen die dat met zich meebrengt. Zij leefde zelf 12 jaar in armoede, raakte hierdoor in een zware depressie en had suïcidale gedachten. ‘Ik was ook niet eerlijk over mijn financiële problemen. Ik schaamde me kapot en durfde ook geen hulp te vragen. Daarnaast kon ik geen hulp of ondersteuning betalen. Er zijn zoveel vooroordelen over mensen die leven in armoede. Het zal wel hun eigen schuld zijn, ze kunnen gewoon niet met geld omgaan. Zo stigmatiserend.’

Jessica en haar gezin leefden niet altijd in armoede. Zij en haar partner hadden allebei werk en er kwamen drie kinderen. Tegelijkertijd verloren zij echter hun baan en gingen aan de slag voor een uitzendbureau, dat per week hun loon uitbetaalde. En toen konden ze de maandelijkse rekeningen niet meer betalen. Hun hele huisraad werd tot vier keer toe in beslag genomen en Jessica moest met haar jonge kinderen naar huis lopen, nadat haar auto wegens openstaande boetes in beslag werd genomen voor het zwembad.

Uiteindelijk durfde Jessica haar ervaringen te uiten en ging ze als ervaringsdeskundige bij de Hogeschool Arnhem en Nijmegen (HAN) aan de slag. Hier richtte zij een Beleefhuis in; een plek waar je echt kan beleven hoe het is om in armoede te leven. Eerst nog in twee lokalen op de HAN, maar later in een pand in de wijk Aldenhof. In de kamers hingen onder andere meer dan 50 vooroordelen over mensen in armoede. Bijvoorbeeld ‘je vreet van de staat’ en ‘hoe kan jij je als arme een hond veroorloven?’.

Naast een hoop ellende leverden haar ervaringen met armoede en psychische kwetsbaarheid ook wat positiefs op. De ondertitel van de Dag van de Kwaliteit ‘arm aan geld, rijk aan ervaring’ bleek voor Jessica bewaarheid te zijn geworden. ‘Ik heb, ondanks de uitzichtloosheid van mijn situatie, vanuit heel veel verschillende perspectieven leren kijken naar het leven. En ik heb heel veel creatieve oplossingen gevonden om te leven met weinig geld.’

Workshoprondes

Na de lunch was het tijd voor twee goedgevulde workshoprondes. Er was voorzien in een ruime keuze: van workshops over de relatie tussen armoede en stress, en hoe je die stress van je af kunt laten glijden met behulp van yoga, tot en met een voorlichting over waar je financieel recht op hebt als je een laag inkomen hebt.

Woud aan regelingen

Die laatste workshop werd gegeven door Maarten van der Wekken van de Formulierenbrigade. De Formulierenbrigade is opgericht om mensen te helpen met hulpvragen over financiën, waaronder inkomensondersteuning. En, zo bleek uit de workshop, die inkomensondersteuning is vrij ingewikkeld. Er bestaat een woud aan regelingen: van huur-, zorg- en kindertoeslag tot en met gemeentelijke regelingen. Om het nog ingewikkelder te maken zijn er ook de nodige verschillen tussen gemeenten. Het maakt dus uit of je bijvoorbeeld in Nijmegen woont of in Arnhem voor wat betreft welke inkomensondersteuning je kunt krijgen.

Om te focussen op Nijmegen: hier zijn goede organisaties om mensen te helpen met hulpvragen op het gebied van financiën en aanverwante zaken, zoals de Stips (Steun en Informatiepunten). Nijmegen heeft in totaal 11 van deze Stips, in elke wijk één, waaronder ook een Stip voor jongeren. Als je echt niet weet waar je terecht kunt met je hulpvraag, is het aan te raden om bij een Stip in jouw wijk langs te gaan. En als ze bij het Stip ook niet het juiste antwoord weten, kunnen ze je altijd doorverwijzen naar de Formulierenbrigade of de Buurtteams. De Stips zijn te bereiken via het algemene telefoonnummer 024-3502000 of vraag@stipnijmegen.nl.

Rijk gevoel

Een andere workshop werd gegeven door Laura, die werkt als ervaringsdeskundige bij De Kentering. Zij had een creatieve workshop verzorgd, waarbij je je fantasie de vrije loop kon laten. De opdracht was om te tekenen of schilderen wat maakt dat jij je rijk voelt. Heel toepasselijk kon je dit uitbeelden op een groot blad met de lay-out van een bankbiljet.

Wat mensen een rijk gevoel geeft, bleek voor iedereen weer anders. Eén deelnemer tekende haar gezin in het bankbiljet, met daarnaast een stralend zonnetje. Weer een andere deelnemer tekende een muzieksleutel en drumtrommel in een bankbiljet, omdat muziek zijn grote hobby is. Tussen het tekenen door werd er ook gezellig gekletst. Creatief bezig zijn verbroedert, zo bleek uit de openhartige gesprekken.

Cabaret

Na de twee workshoprondes was het tijd voor een luchtige afsluiting: cabaret. Marjolijn van Kooten, vergezeld door pianist Rob Stoop, gaf een indrukwekkende en geestige conference over haar ervaringen met het hebben van een psychische kwetsbaarheid. Psychische klachten blijken ook een prima inspiratiebron van grappen en zelfspot. De herkenbare verhalen over ervaringen met hulpverleners en pregnante vragen van goedwillende buren (‘gaat het weer een beetje beter met je?’) werden afgewisseld met mooie liedjes, waarvan sommige enthousiast werden meegezongen door het publiek.

Tot slot werden alle mensen, die hadden meegeholpen met het organiseren van de Dag van de Kwaliteit, door dagvoorzitter Rutger Kips in het zonnetje gezet met een bloemetje en dankwoord. Waarna er gelegenheid was om onder het genot van een hapje en drankje na te praten in de bar van de Lindenberg. Opvallend was dat er verschillende bezoekers waren die al jarenlang naar de Dag van de Kwaliteit komen en zelden een editie overslaan.

Op naar de 15e editie dan maar?

Ilja Kramer en Job Schellekens

Foto: Jack van Dalen