In haar prachtige boek Het Geschenk (een vertaling van The Gift uit 2020) deelt Auschwitz-overlevende en psycholoog Edith Eger (1927) talrijke mooie inzichten en belangrijke levenslessen. Ze benut haar verschrikkelijke en traumatische herinneringen aan de Holocaust door andere mensen in hun pijn bij te staan met psychotherapie. Ze is specialist in de behandeling van posttraumatische stressstoornis. De rode draad door het boek (haar memoires) is het besef dat we een keuze hebben als verdriet, verlies, wanhoop, ontreddering en pijn op onze weg komen. We kunnen ze omarmen als onze beste leermeesters en ze als geschenk gebruiken om te groeien en onze identiteit te ontwikkelen. In twaalf hoofdstukken legt Eger uit dat we ons niet gevangen hoeven te houden door achtereenvolgens: de slachtofferrol, vermijding, zelfverwaarlozing, geheimen, schuld en schaamte, onverwerkt verdriet, rigiditeit, wrok, verlammende angst, vooroordelen, hopeloosheid en niet-vergeten.

Lessen

Een keuze uit de vele fraaie inzichten in dit boek.

“Niet wat ons overkomt is het belangrijkste, het gaat erom wat we doen met onze ervaringen. Verandering draait om het doorbreken van gewoontes en patronen waar je niet langer iets aan hebt. Het draait erom dat je de echte versie van jezelf wordt.”

“Hoop is geen afleiding voor de duisternis. Het is een confrontatie met de duisternis. (…) Hoop is nieuwsgierigheid, gespeld in grote letters. De bereidheid om iets in jezelf te voeden wat licht opwekt, en wat licht laten schijnen op de donkerste plekken. Hoop is de meest gedurfde verbeeldingsdaad die ik ken.” 

“Idealisme is als je verwacht dat alles in het leven eerlijk, goed of gemakkelijk zal zijn. Het is een verdedigingsmechanisme, zoals ontkenning of illusies.”

“Je beschermt jezelf beter tegen lijden als je weet hoe je van jezelf kunt houden en jezelf kunt vergeven, om een veilige plek te zijn voor jezelf, om jezelf niet te straffen voor de fouten en pijn die onvermijdelijk deel uitmaken van het leven.”

“Pijn, ontberingen en lijden zijn geschenken die ons helpen groeien en waarvan we kunnen leren, en waardoor we we worden wie we moeten zijn.”

“Zodat ik alle lessen die ik in de hel heb geleerd kan veranderen in een geschenk dat ik je nu geef: de mogelijkheid om te beslissen welk soort ven je wilt hebben. Om het onaangeroerde potentieel dat de schaduw verborgen ligt te ontdekken, om te onthullen en op te eisen wie je echt bent.”

Edith Eger: Het Geschenk – 12 lessen die je leven kunnen redden, A.W. Bruna Uitgevers B.V., Amsterdam 2020

Waldemar Krijgsman