Onlangs hebben Simon van Wingerden en Tycho Thielen, twee studenten van de HAN, een video gemaakt over het stigma rondom psychoses. Hierin werd onder anderen Ilja Kramer geïnterviewd, die als ervaringsdeskundige werkzaam is bij De Kentering. Zij heeft persoonlijk ervaring met psychoses.

De reacties van Nijmegenaren die op straat werden geïnterviewd door de twee studenten, liegen er niet om. Mensen met een psychose zijn “gek in hun kop” en doen ”enge en gevaarlijke dingen”. Zomaar enkele antwoorden op de vraag: “Wat weet je over psychoses?”.

Het blijkt al snel dat veel van wat mensen weten (of denken te weten) over psychoses, vooral afkomstig is uit de media. Berichten over verwarde mensen die hun huis dreigen op te blazen of agressief zijn richting hun partner, blijven vaak hangen in het geheugen van mensen. Dit terwijl dat soort berichten absoluut niet representatief zijn voor mensen die psychotisch zijn.

Zo blijkt ook uit het verhaal van Ilja: zij had last van waangedachten tijdens haar psychose. Ilja was er vast van overtuigd dat toenmalig president Obama haar persoonlijk zou komen opzoeken tijdens haar verjaardag in een ggz-instelling. Een irrationale gedachte, maar volkomen onschuldig. Verder vertelt Ilja dat zij in haar psychose juist als “lief” en “verbindend” werd gezien door haar sociale omgeving, en allesbehalve gevaarlijk.

Het stigma op psychoses kent een hoge prijs: veel mensen die een psychose hebben (gehad), worden met een scheef oog aangekeken en moeilijker geaccepteerd door anderen. Dit kan gevolgen hebben voor je kansen op een baan, het uitoefenen van een hobby of het vinden van nieuwe vrienden. Met als gevolg dat mensen die een psychose hebben gehad, zichzelf ook gaan stigmatiseren. Dit terwijl een psychose allesbehalve uniek is: volgens de GGZ hebben 8 op de 100 mensen in Nederland last van psychoses.

Ilja is er desondanks in geslaagd om haar leven na haar psychose weer op de rit te krijgen, met een betaalde baan als ervaringsdeskundige bij De Kentering en RIBW, en een gezin. Een mooie prestatie. Maar er zijn ook veel mensen die dit niet lukt. En (zelf)stigma speelt daarbij vaak een grote rol. Hoog tijd dus om dit stigma weg te nemen. Zoals klinisch psycholoog Paul de Bont aan het einde van de video zegt: “Het is veel belangrijker om de persoon te zien dan om de psychose te zien.”